Có loại thuốc lá nào an toàn cho sức khỏe không?

Các loại thuốc lá ít độc hại hơn theo "quảng cáo"

Thuốc lá điện tử (Vape)

Mặc dù được "quảng cáo" là ít độc hại hơn thuốc lá truyền thống nhưng vape vẫn gây nhiều rủi ro cho sức khỏe. Dù không có khói, vape vẫn chứa nicotine, gây nghiện mạnh, ảnh hưởng đến não bộ đặc biệt là ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Nicotine làm tăng huyết áp, nhịp tim, nguy cơ bệnh tim mạch.

Ngay cả loại được quảng cáo là không có nicotine cũng chứa rất nhiều loại hóa chất độc hại trong tinh dầu. Chưa kể đến nếu tìm mua vape "chợ đen" hoặc tinh dầu pha trộn có thể chứa THC, vitamin E acetate - nguyên nhân gây tử vong trong nhiều ca EVALI ở Mỹ. Một số loại hóa chất độc hại có trong vape là:

• Propylene glycol và glycerin thực vật: Khi đốt nóng tạo ra formaldehyde, acetaldehyde - một trong những chất gây ung thư.

• Hương liệu hóa học: Một số chất tạo mùi (diacetyl, cinnamaldehyde) gây viêm phổi, tổn thương phế nang (ví dụ như bệnh "popcorn lung").

• Kim loại nặng: Sợi đốt có thể giải phóng chì, thiếc, niken vào phổi.

Khói vape chứa nicotine và hóa chất, gây hại cho trẻ em, phụ nữ mang thai ngay cả khi không có mùi khó chịu như thuốc lá truyền thống. Nó làm tăng nguy cơ gây viêm phổi, khó thở, ho kéo dài; làm trầm trọng bệnh hen suyễn, viêm phổi mãn tĩnh,...

Thuốc lá không khói (Snus, thuốc lá nhai)

Mặc dù không gây hại phổi như thuốc lá đốt cháy, snus và thuốc lá nhai vẫn chứa nhiều chất độc hại, gây nghiện và làm tăng nguy cơ ung thư, bệnh tim mạch do cũng chứa nicotine và hóa chất gây ung thư.

So với thuốc lá truyền thống, thuốc lá không khói chuyển từ hại phổi sang hại miệng, tim mạch với nguy cơ mắc rất nhiều bệnh như:

• Ung thư miệng, lưỡi, má, nướu (do tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc).

• Ung thư tuyến tụy (nguy cơ cao gấp 2 lần người không dùng).

• Ung thư thực quản, dạ dày (nuốt nước bã thuốc).

• Viêm nướu, tụt lợi, hỏng men răng (do chất kích thích và đường trong snus).

• Hôi miệng, ố vàng răng.

• Tăng huyết áp, đột quỵ (nicotine làm co mạch máu).

• Nguy cơ tiểu đường type 2 (do ảnh hưởng đến insulin).

• Sảy thai, sinh non (nicotine ảnh hưởng đến thai nhi).

• Giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới.

Thuốc lá nhẹ

Thuốc lá nhẹ là loại thuốc lá được thiết kế giảm hàm lượng hắc ín (tar) và nicotine trong khói bằng cách có nhiều lõi lọc hơn giúp pha loãng khói với công thức "nhẹ" hơn. Một số nhãn hiệu nổi tiếng bán thuốc lá nhẹ là Marlboro Light, Virginia Slims, Camel Light... 

Nhiều người nghĩ rằng hút thuốc lá nhẹ sẽ "đỡ" hơn thuốc lá nặng nhưng thực chất không phải như vậy. Do nicotine thấp, người hút tự động hít mạnh hơn, giữ khói lâu hơn để thỏa mãn cơn nghiện từ đó vô tình hấp thụ lượng độc tố tương đương hoặc cao hơn thuốc lá thường.

Dù ít hắc ín hơn, thuốc lá nhẹ vẫn chứa nicotine gây nghiện, hại tim mạch; carbon monoxide làm giảm oxy máu và các hóa chất gây ung thư như benzene, formaldehyde, arsenic... nên người hút thuốc lá nhẹ vẫn bị ung thư phổi, vòm họng, bàng quang với tỷ lệ tương đương thuốc lá thường.

Thậm chí, một số loại thuốc lá nhẹ nhắm vào nữ giới (ví dụ như Virginia Slims) cũng làm tăng nguy cơ ung thư vú.

Thuốc lá thảo dược

Thuốc lá thảo dược là sản phẩm được làm từ lá cây, thảo mộc (như nhân trần, cam thảo, tía tô, bạc hà...), không chứa lá thuốc lá thường được quảng cáo là không nicotine, không gây nghiện, giúp cai thuốc lá, làm sạch phổi. Tuy nhiên, khi đốt cháy, bất kỳ loại lá nào cũng sinh ra các chất độc hại như:

• Carbon monoxide (CO): Làm giảm oxy trong máu, hại tim mạch.

• Tar (hắc ín): Gây viêm phổi, tổn thương phế nang.

• Formaldehyde, benzene: Chất gây ung thư.

Vì vậy, dù không chứa nicotine, hít khói đốt thảo mộc vẫn gây hại phổi và đường hô hấp. Chưa kể đến nhiều loại thuốc lá thảo dược được tẩm hương liệu hóa học thường là bạc hà, hương trái cây hoặc chất tạo mùi, khi đốt nóng sẽ sinh ra độc tố.

Bên cạnh đó, nhiều người tin rằng "không độc" nên hút thường xuyên hơn từ đó cũng làm tăng nguy cơ phơi nhiễm với khói độc.

Giải pháp thay thế thuốc lá

Thực tế thì không có cách hút thuốc nào an toàn – kể cả hút thuốc lá, xì gà, thảo mộc, shisha hay thuốc lào. Cách tốt nhất bảo vệ sức khỏe là bỏ hút thuốc hoàn toàn! Dưới đây là một vài gợi ý giúp bạn có thể bỏ hút thuốc lá:

Thay thế nicotin

Bỏ ngay hoàn toàn thuốc lá từ ngày đầu bỏ hút thuốc lá không dễ, vì vậy bạn có thể giảm liều dần dần kết hợp với các biện pháp:

• Miếng dán nicotine: Giảm liều dần (21mg → 14mg → 7mg).

• Kẹo cao su/viên ngậm nicotine: Dùng khi thèm thuốc đột ngột.

• Xịt nicotine: Tác dụng nhanh, dùng khi cơn thèm mạnh.

Thuốc cai thuốc lá

Trước khi sử dụng thuốc, bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Trên thị trường hiện nay có hai loại thuốc giúp cai thuốc lá được nhiều người sử dụng là:

• Bupropion (Zyban): Giảm thèm thuốc và triệu chứng cai nghiện.

• Varenicline (Champix): Ngăn nicotine kích thích não, giảm hứng thú với thuốc.

Ngoài ra, bạn cũng có thể kết hợp với các phương pháp tự nhiên như uống nhiều nước, vừa giúp thải độc, vừa giảm cảm giác thèm thuốc. Khi buồn miệng hãy nhai kẹo cao su không đường, ăn hoa quả giòn (táo, cà rốt) để giảm cơn thèm thuốc và tập thể dục để làm giảm căng thẳng, tăng endorphin thay thế nicotine.

Cai thuốc lá cần chú ý những gì?

Khi cai thuốc lá bạn cũng nên tránh sử dụng rượu bia bởi những chất kích thích này dễ làm bạn mất kiểm soát và hút lại. Hạn chế tiếp xúc với những người hút thuốc khiến bạn dễ tái nghiện.

Ban đầu khi bắt đầu cai nghiện thuốc lá, ngoài thèm thuốc, bạn có thể gặp các triệu chứng như bồn chồn cáu gắt, mất ngủ, tăng cân. Hãy đi bộ, nghe nhạc, thiền hoặc tắm nước ấm; tránh sử dụng caffeine, nên uống trà hoa cúc và tập yoga nhẹ. Đừng quên ăn nhiều rau xanh, protein, tránh đồ ngọt.

Ngày nay còn có các App đồng hành cùng bạn trong quá trình cai nghiện thuốc lá. Hãy kiên nhẫn, từ 1 - 3 tuần là bạn sẽ vượt qua được thôi. Choixiga chúc bạn cai nghiện thuốc lá thành công nhé!